2

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gazetecilerin bile kafasını karıştıran üç ayrı tarih ve üç ayrı gün var.

Yazıya bunların ne olduğunu ve tarihsel nedenlerini açıklayarak başlayayım.

Önce 24 Temmuz.

BASIN BAYRAMI

24 Temmuz resmiyette, Gazeteciler ve Basın Bayramı olarak adlandırılsa da, aslı Sansürün Kaldırılışı ve Basın Özgürlüğü İçin Mücadele Günü’dür.

Ama biz de “Bayram” tanımlamaları ya dini ya da milli bir mevzunun günü olarak kabul gördüğünden, bayram olması zamanla kalkmıştır.

Peki nereden gelir bu bayram!..

Hikayesi şöyledir; “İstanbul’da çıkan gazeteler, Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet’in ilan edildiği 24 Temmuz 1908 günü Abdülhamit Döneminin sansür memurlarını gazeteden içeri sokmama ve gazetelerini sansüre yollamadan direkt basma kararı vermişti. Bu olayın yıldönümü, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin 1948 yılında aldığı kararla Basın Bayramı” olarak ilan etmiştir.

24 Temmuz günü 22 yıl boyunca meslek örgütleri tarafından “Basın Bayramı” olarak kutlandı.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 12 Mart 1971 Muhtırası sonrası baskıların İstibdat Dönemi’ni hatırlattığı gerekçesiyle “Basın Bayramı” ifadesinin kaldırılmasına karar verdi. “Basın Bayramı”, “Geleneksel Gazeteciler Günü ve Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü” adını aldı.

Ancak zamanla, gerek her dönemin iktidar sahipleri, gerekse devlet yüksek bürokrasisi, “özgürlük-mücadele” gibi lafları pek sevmediğinden, pembeleştirerek “Gazeteciler ve Basın Bayramı” tanımlamasını uygun gördüler.

Ve de “sansür hiç kaldırılmadığı” için, ‘ne bayramın, ne de mücadele günü’nün bir anlamı da kalmadı.

Şimdi gelelim 21 Ekim’e.

 DÜNYA GAZETECİLER GÜNÜ

21 Ekim Dünya Gazeteciler Günü, ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval gazetesinin 21 Ekim 1860 tarihinde yayına başlamasına dayandırılarak kutlanmaktadır.

Hani, bundan önceki gazeteler hep devlete aitti ya, ilk sivil gazete olan Tercüman-ı Ahval’in yayın hayatına girmesi, artık devlet dışında da özgür biçimde haber yapılabileceğinin ilk adımını oluşturmasını ve haberleri objektif bir şekilde okuyucularla buluşturmasını, araştırmayı ve doğru haberin peşinde koşmayı tanımlıyor güya , 21 Ekim!.. Bu nedenle Dünya Gazeteciler Günü.

ÇALIŞAN GAZETECİLER GÜNÜ

Öğrendiğimden beri ismi çok garip gelmiştir, bu ‘10 Ocak,  Çalışan Gazeteciler Günü’

Ardından hemen şu beylik söz gelir; “ya çalışamayan, işsiz gazetecilerin günü ne olacak?”

Evet, onların günü yok. Onlar tamamen harap durumda. Emekliliği varsa bir parça ne ala, yoksa ya sektör içinden veya dışında iş arıyor ya da Allah belasını versin deyip, evinde oturuyor.

Şimdi gelelim bu “Çalışan Gazeteciler Günü”ne.

Hikayesi şöyle; 4 Ocak 1961’de kabul edilen ve basın çalışanlarının bazı haklar ve yasal güvence sağlayan “212- 5953 sayılı kanun”un Resmî gazetede 10 Ocak günü yayınlanmasıyla oluşmuştur.  1961-1971 arasında “Çalışan gazeteciler bayramı” adıyla kutlanmış; 1971 yılındaki askeri müdahaleden sonra ülkede gazetecilerin bazı haklarının geri alınması üzerine kutlama gününün adı, ” 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü” olarak değiştirilmiştir.

DOKUZ PATRON BOYKOTU

Tabi bu gelişmenin, ülkedeki gazete patronlarının ne derece ilkel olduklarına ilişkin bir de kara mizah türü bir hikâye var.

212 sayılı yasa işverenlere, çalıştırdığı gazeteci ile iş sözleşmesini yazılı olarak yapması, sözleşmelere işin türü ve ücret miktarının yazılması gibi gazetecilere sosyal ve yasal haklar getirilince, bu yükümlülükleri istemeyen 9 gazete patronu (Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Vatan, Yeni İstanbul ve Yeni Sabah) yasaya karşı bir ortak bildiriye imza atarak gazetelerini 3 gün kapatmışlardı.

Ve tarihe bu boykot “Dokuz patron olayı” olarak geçti.

Tabii patronlar gazeteleri kapatınca, buna karşı gazeteciler, üç gün boyunca “Basın” adlı bir gazete yayımlamışlardı.

BUGÜN DURUM NEDİR?

Evet bizim bile karıştırdığımız, gazetecilere ait bayram ve günlerin hikayeleri; sansürün kaldırılmış olması, basının devletin dışında yayınlanıyor olup özgürleşmesi ve çalışan hakları nedeniyle oluşmuştur.

Peki, bugün tarihsel hikayeleri dışında bunların anlamı veya uygulanabilirliği var mı derseniz, tabi ki yok!..